معرفی اجمالی دوره آموزشی «محور مقدس 1 - سه نامزد»
دوره محور مقدس 1 (سه نامزد) اولین دوره آموزشی در دسته مرزبانی اعتقادی است. در این دوره در فضای درون شیعی، به دنبال پیدا کردن محور دین هستیم. ابتدا ضمن بیان تعریف صحیح دین به دور از پیشفرضهای ضدّ دینی، سه جریان مهم دینورزی در دنیای امروزی به نام «احکاممحور»، «اخلاقمحور» و «اماممحور» معرفی میشود. سپس با نگرشی عقلانی، مبانی فکری «پلورالیسم» و «دلِ پاک» مورد نقد قرار میگیرد. در پایان با استناد به آیات و روایات، «امام» به نمایندگی از خدا، بهعنوان محور دین معرفی میشود.
مشخصات دوره
معرفی منبع آموزشی
در این دوره جلد اول (سه نامزد) و بخشی از جلد دوم (آدم خوبه) از مجموعه کتابهای محور مقدس، نوشته دکتر علیرضا مؤذن تدریس خواهد شد.
در نخستین جلد از مجموعه «محور مقدّس»، «شبهات پایه دینشناسی» تجزیه و تحلیل میشود. همچنین در این جلد، «سه نامزد» احراز مقام بزرگ «محوریّت دین اسلام» معرفی میشود و سپس در این جلد و جلد بعدی، شاهد رقابت این «سه نامزد» خواهیم بود.
درجلد دوم با محکمات آیات و متواترات روایات، ایده «امام محوری» اثبات میشود و مشخص میشود جریانهای «احکام محور» و «اخلاق محور» تنها ادّعای این مفاهیم مقدّس را دارند. در واقع آن ها، نه «احکام محورند» نه «اخلاق محور»؛ که اگر چنین بودند، با حجت عقل و نقل، میبایست بر پای حجّت برگزیده خدا بوسه میزدند.
از سوی دیگر مشخص شد «امام محوران» نیز با قبول «افتراض طاعت» امام بر خود، با دقّت بسیار، باید هم احکام مدار باشند و هم اخلاق مدار.
سرفصلهای دوره
عنوان درس | موضوع درس |
1. آدمْخوبه | شخصیّتی با ویژگیهای بسیار خوب در اجرای دستورات اخلاقی و مناسک دینی برای داوریهای بعدی ترسیم میشود. این شخصیّت، بهانهای است که برای شناخت دو شاخص عقل و دین به عنوان ملاک داوری او. |
2.اهمیّت تعیین محور در تحلیل پدیدهها | محور دین چیست؟ آیا دانستن محور دین برای قضاوت دربارۀ آدمخوبه مهم است؟ بلی! نه تنها در این باره، بلکه یک تحلیلگر باید دربارۀ هر پدیده دیگری، نخست به دنبال محور آن پدیده باشد. |
3. فوتبال، پتروشیمی، ... و دین! | یکی از مشکلات پایه و فراگیر تحلیلهای روشنفکری دینی آن است که با اتیکت دین از پیشفرضهای ضدّدینی در تحلیل خود بهره میبرند؛ (ترفند تغییر پنهان میدان بازی) از جمله نگاه کارکردگرایانه دنیوی به دین و تعریف آن. |
4. آدمکی با آپشنهای ویژه | عقل مهمترین شاخص ارزشگذاری است یعنی چه؟ کدام معنای رایج از عقل چنین جایگاهی دارد؟ چه کسی باید این معنای عقل را به رسمیّت بشناسد؟ داوری عقل دربارۀ شایستگی خداوند برای پیروی چگونه است؟ آیا قضاوتی دارد؟ |
5. جنگ نوادگان | دین آیین بندگی خداست و این خداست که باید آیین بندگی خویش را از طریق فرستادگانش روشن کند. آیا این آیین، دیدگاههایی چون «دلِ پاک» یا «پلورالیسم» را برمیتابد؟ |
6. سه نامزد | این درس به اصلیترین پرسش کتاب میپردازد. کدام یک از سه جریان «احکاممحور»، «اخلاقمحور» یا «اماممحور» شایستگی احراز مقام «محور دین خداوند» بودن را دارد؟ این اصطلاحات در این درس تعریف میشود. |
7. نامزدها را بهتر بشناسیم | باید «سه نامزد» را بهتر بشناسیم. چه کسانی از چه محوری دفاع میکنند؟ هواداران هر یک از نامزدها چه کسانی و چه جریانهایی هستند؟ و از همه مهمتر، التزام به هر محور، چه پیامدهایی دارد؟ |
8. اجداد ژنریک آدم خوبه | در این درس با نمونههای تاریخی مواجه میشویم که مانند آدمخوبه، سابقه چشمگیری در احکاممحوری داشته و در اجرای اخلاقیات نیز، مردمانی شایسته و برجسته بودهاند. اما آیا با این اوصاف «شرط قبولی اعمال» را دارا هستند؟ |
9. جنْخوبه | تعیین محور اصلی بندگی مورد رضایت خدا، از روز نخست خلقت آدمی تا کنون، مطرح بوده و هست. از همان روز که ابلیس حاضر نشد به آدمی سجده کند. در این میان رابطۀ بین راز خلقت آدمی، غیب آسمان و زمین، راز درخواست سجده شیطان و بلندمرتبهگان (عالین) چیست؟ |
گزیدهای از تدریس این دوره
بسته آموزشی مرزبانی اعتقادی
یکی از دستههای اصلی دورههای آموزشی موسسه بصائر، دسته مرزبانی اعتقادی است. این بخش، با هدف شناخت جریانهای بزرگ دینورزی در هزارۀ سوم، به ویژه در جامعۀ اسلامی ما، طراحی و تولید شده است. پرداختن به بخشی از «گرههای سخت و فراگیر فکری» و همچنین «شبهات پربسامد اعتقادی» بخشی از این بسته آموزشی خواهد بود.
اکنون هفت دوره آموزشی، زیر مجموعه مرزبانی اعتقادی در موسسه آموزشی بصائر ارائه میشود که شش دوره آن شامل 4 دوره محور مقدس و 2 دوره شیطان شناسی بر اساس مجموعه کتب چهارجلدی محور مقدس، نوشته دکتر علیرضا موذن تدریس میشود. همچنین دوره آموزشی «تاریخ تحلیلی اسلام» در دو بخش «پس از غروب» و «تاریخ قرآن و سنت» ارائه میگردد.
دیدگاه خود را بنویسید