بایگانی نوشته‌ها

نیمسال اول - مهر 1403 - پیش نیاز: محور مقدس 1 و 2 و تاریخ تحلیلی اسلام

دوره آموزشی خداشناسی

در این دوره در مسیر یادگیری نقد هوشمندانه پیام، «فرستنده‌شناسی» آموزش داده می‌شود؛ در پاسخ به سؤال «چه کسی این پیام را فرستاده است؟» به موضوع و اهمیت فرستنده‌شناسی در تحلیل هوشمندانه پیام پرداخته خواهد شد و در پاسخ به سؤال «چرا این پیام فرستاده شده است؟» انگیزه‌های بزرگ ارسال پیام توسط بزرگترین تولیدگنندگان آثار رسانه‌ای، مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت. همچنین با بررسی چند نمونه از بازی‌های رسانه‌ای و آشنایی با یکی از پیشکسوت‌های رسانه، به سراغ تأثیر رسانه در اقتصاد جهانی و جذب مردم دوران ما رفته و ضمن اثبات انحصارگرا بودن آن‌ها، به اصلی‌ترین وظیفه اخلاقی هر کس به عنوان فرستنده یک پیام، اشاره می‌شود.

در این دوره، موضوع اصلی شناخت تحلیلی رسانه فارغ از نوع و ابزارهای آن و تأثیرات گسترده آن در هویّت‌بخشی انسان‌های عصر جدید است. علاوه بر این، با تحلیل عمیق چرایی نیاز به سواد رسانه‌ای، به چیستی و تعریف مناسب و دقیق آن پرداخته می‌شود. از تأثیر فراگیر رسانه بر فکر آدمی تا نقش صنعتی شدن اقناع در دوران ما (صنعت رسانه) و اشباع اطلاعاتی ناشی از آن و افزایش کاربردهایش تا جایی که دیکتاتورهای جهان را به نگرانی وا داشته است، سخن به میان خواهد آمد. مهندس نوپایی که عدم آشنایی با او نشانه بیسوادی سپید است. با حل تمرین‌های مختلف نیز گامی استوار برای درک «چرایی نیاز به سواد رسانه‌ای» و «چیستی سواد رسانه‌ای» برداشته می‌شود تا روشن شود در بررسی پیام‌های رسانه‌ای، چه مؤلفه‌هایی باید مورد بررسی دقیق قرار گیرد. این بحث، مقدمه‌ای است برای ورود به مرزهای این دانش جدید و استراتژیک.

اگر مهندس شدن رسانه و به طریق اولی ابرمهندس شدن آن یک واقعه بسیار جدید است، در نتیجه مدرس سواد رسانه هم یک مدرس تازه به دوران رسیده است.این مدرس تازه به دوران رسیده باید بداند که دوران ما به گونه ای دگرگون شده است که معنای سواد دچار تحول بنیادین گردیده است و باید مدّعی شویم شاهد زلزله‌ای، با شدّت بالا، در نهضت سوادآموزی هستیم! از طرفی ما از عصر اطّلاعات گذشته‌ایم!! و به علت حجم بالای رسانه‌ها و اطّلاعات پخش شده به «عصر اشباع اطّلاعاتی» رسیده‌ایم؛ عصری که در هر لحظه آن، اطّلاعات بی‌شمار و در مواردی بسیار، متضادّ، می‌تواند در معرض دید انسان قرار گیرد. در چنین شرایطی، باید قدرت قضاوت هوشمندانه و دقیق را در برابر این حجم و این گونه اطلاعات بالا برد. حجم وقت‌گذاری برای بهره‌برداری از رسانه، همچنین تاثیرپذیری آدمیان از ابرمهندس تازه به دوران رسیده، روز به روز بیشتر میشود به شکلی که رسانه، مهندس مهم هویت ما شده و تربیت رسانه‌ای، یکی از موثرترین و فراگیرترین تربیت‌ها در این دوران شده است. در این شرایط تربیت مدرسانی که توانایی تدریس سواد رسانه‌ای را داشته باشند به شدت احساس می‌شود.

بسیاری از ناهنجاری‌های اخلاقی و اجتماعی ناشی از ضعف شخصیت و فقدان اراده است.در عصر گسیختگی اطلاعات و تربیت شبکه‌ای، ضعف شخصیت و اراده به بحران هویت مخصوصاً در نسل جوان تبدیل شده است. این معضل یک مشکل بین‌المللی است، لذا مراکز علمی سایر کشورها و سازمان‌های بین‌المللی در این خصوص پژوهش‌ها و تحقیقات فراوانی انجام داده‌اند. البته تبعیت از نسخه‌های غیربومی و بین‌المللی مثل آموزش همگانی مهارت‌های ده‌گانه زندگی سازمان بهداشت جهانی، با توجه به روح اومانیستی و سکولار حاکم بر آن، تالی فاسدهای فراوانی به دنبال دارد. کتاب «ترس، زشت و زیبا» ضمن بهره‌گیری از تعالیم غنی اسلام و فرهنگ ایرانی و دست‌آوردهای اندیشمندان خارجی با پرهیز از التقاط، محتوای مناسب و منحصر را بفردی برای آموزش مهارت جرأت‌مندی با رویکرد اسلامی تدارک دیده است. با توجه به موارد فوق تربیت مدرس دوره «مهارت جرأت‌مندی» بسیار ضرورت دارد.

این دوره در قالب مجموعه علم زندگی طراحی شده است. بسیاری از آسیب‌های اجتماعی و اعتقادی و اخلاقی ناشی از ضعف شخصیت افراد و تحت تأثیر جمع واقع شدن به وجود می‌آید. از این نقیصه با عناوین دیگری چون «فقدان جرأتمندی» یا «ناتوانی در گفتن نه» یاد می‌شود. ترس زشتی که فرد از جمع و مردم دارد و در نتیجه رفتار خود را بر اساس سلایق دیگران تنظیم می‌نماید. در مقابل این فضا ترس زیبایی نیز از خداوند وجود دارد که قدرت آدمی را در مقابل هر آن کس غیر اوست، بالا می‌برد. در این مسیر تلاش شده جمع معقولی از مباحث اخلاق اسلامی و تکنیک‌های مشاوره و روانشناسی در جهت تغییر رفتار و مدیریت افکار به وجود آید.

در این دوره بیان می‌شود که برای زندگی در هر دوره و زمان باید آن دوره و زمانه را خوب شناخت. در عصر «بحران هویّت» عوامل زیادی در شکل‌گیری شخصیّت افراد مؤثر هستند. همچنین هویّت فرد نیز تحت تأثیر مهندسی چند گروه، شکل می‌گیرد. برای مهندسی خودمان،‌ برای «مهندسی من» آن هم در دورانی که فردایش با امروز بسیار متفاوت است باید «دوران ما» را خوب شناخت. هدف از این شناخت و آگاهی، مهندسی بهینه زندگی و به ویژه مهندسی آینده است. در این مسیر به برخی تلاش‌ها برای مهار آینده اشاره شده است.

انسان‌ها در زندگی خود در مسندهای مختلفی قرار می‌گیرند و هر مسندی اقتضائات خاص خود را دارد.  معلم در مسند بسیار خاصی نشسته است که آثار کار او تا نسل‌ها امتدا می‌یابد لذا بر معلم فرض است که از باید و نبایدهای این سمت باخبر باشد.اهمیت معلم در اسلام، بیانگر نقش و کاربرد او در جامعه است. در این دوره به نقش‌های اساسی معلم در دیدگاه اسلام، جایگاه اخلاق در معلمی، شیوه‌های تربیتی، تقسیم‌بندی مقاطع تربیت و مهم‌تر از همه به بایدها و نبایدهای معلمی پرداخته می‌شود.